Jeruzalem, 2 oktober 2024 – In een opmerkelijke diplomatieke zet heeft Israël de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, António Guterres, de toegang tot het land ontzegd. Deze stap komt te midden van een toenemende escalatie van spanningen in het Midden-Oosten, waarbij Guterres werd beschuldigd van het niet afdoende veroordelen van Iran voor de recente raketaanvallen op Israël. De Israëlische minister van Buitenlandse Zaken, Israel Katz, verklaarde Guterres “persona non grata”, waarmee hij hem de toegang tot het land ontzegt. Dit is een ongekend conflict tussen Israël en de Verenigde Naties en markeert een nieuwe breuk in hun gespannen relatie.
De directe aanleiding voor het besluit van Israël was de aanval van Iran op 1 oktober 2024, waarbij het land meer dan 180 raketten op Israël afvuurde. Dit was volgens Iran een vergelding voor de recente Israëlische aanvallen die leidden tot de dood van belangrijke figuren zoals Hezbollah-leider Hassan Nasrallah en Hamas-leider Ismail Haniyeh.
Ondanks deze massale aanval heeft Guterres volgens Israël niet hard genoeg opgetreden tegen Iran of expliciet het regime veroordeeld. In plaats daarvan pleitte de VN-leider voor een staakt-het-vuren en riep hij op tot de-escalatie in de regio, zonder specifieke schuldigen aan te wijzen.
Israëlische functionarissen, waaronder minister Katz, bekritiseerden Guterres voor zijn eerdere verklaringen over de situatie in Gaza en de bredere regio, waarbij hij Israël regelmatig veroordeelde voor zijn militaire acties zonder een gelijksoortige toon aan te slaan tegenover terreurgroepen zoals Hamas. Katz benadrukte dat het feit dat Guterres naliet om Hamas als terreurorganisatie te benoemen, bijdroeg aan het besluit om hem de toegang tot Israël te ontzeggen.
Deze ontwikkeling benadrukt de steeds moeilijkere relatie tussen Israël en de Verenigde Naties. Eerder al had Israël andere VN-functionarissen de toegang ontzegd, zoals Francesca Albanese, de VN-Speciale Rapporteur voor de Palestijnen, die door Israël werd beschuldigd van partijdigheid richting de Palestijnse zaak. Dit soort maatregelen weerspiegelen Israël’s groeiende frustratie over wat het ziet als een anti-Israëlische vooringenomenheid binnen de VN.
Bovendien heeft deze stap verdere internationale bezorgdheid gewekt. Diplomatieke waarnemers vrezen dat het Israëlische besluit de kloof tussen Israël en internationale instellingen, zoals de Verenigde Naties, alleen maar zal vergroten. De VN heeft herhaaldelijk kritiek geuit op Israël’s militaire operaties in Gaza, vooral vanwege de hoge burgerdoden, en Israël beschuldigt de VN ervan de bredere context van zelfverdediging over het hoofd te zien.
Hoewel Guterres zelf nog geen directe verklaring heeft gegeven over het besluit, worden er in diplomatieke kringen verontruste reacties verwacht. De Verenigde Naties hebben in het verleden herhaaldelijk hun rol benadrukt als neutrale partij die streeft naar vrede en veiligheid in het Midden-Oosten. Dit incident zou echter de spanningen tussen Israël en internationale actoren kunnen verdiepen en een verdere complicatie vormen in de reeds complexe dynamiek in de regio.
Ondertussen heeft Israël aangegeven vast te blijven houden aan zijn nationale veiligheidsoverwegingen, ongeacht de internationale druk. Minister Katz benadrukte in zijn verklaring dat Israël zijn burgers zal blijven beschermen en zijn nationale trots zal behouden, ongeacht de houding van internationale instellingen zoals de Verenigde Naties.
Het blijft onzeker hoe deze diplomatieke impasse zich zal ontwikkelen. Analisten verwachten dat de internationale gemeenschap, met name bondgenoten van Israël zoals de Verenigde Staten, mogelijk zullen proberen te bemiddelen om de spanningen tussen Israël en de VN te verminderen. Tegelijkertijd dreigen de spanningen in de regio verder te escaleren, met aanhoudende militaire operaties in zowel Gaza als Zuid-Libanon en de voortdurende dreiging van nieuwe aanvallen door Iran en zijn bondgenoten.
De vraag blijft in hoeverre Israël bereid is zijn harde standpunt tegenover internationale actoren te handhaven, vooral gezien de groeiende roep om een vreedzame oplossing voor de conflicten in zowel Gaza als Libanon.
