Op 8 december 2024 wordt herdacht dat 42 jaar geleden vijftien prominente Surinaamse mannen op brute wijze werden geëxecuteerd door het militaire regime onder leiding van Desi Bouterse. Wat begon als een hoopvolle strijd voor democratie eindigde in een tragedie die de fundamenten van de Surinaamse rechtsstaat tot op de dag van vandaag wankelt.
De Decembermoorden, uitgevoerd op 8 december 1982, vonden plaats in Fort Zeelandia, Paramaribo. De slachtoffers waren journalisten, advocaten, academici en vakbondsleiders—symbolen van de democratische weerstand tegen het autoritaire bewind. Na jaren van juridische strijd oordeelde de Surinaamse rechterlijke macht op 20 december 2023 dat Desi Bouterse en zijn medeplichtigen schuldig zijn aan deze gruweldaad. De veroordeling tot een langdurige gevangenisstraf werd gevierd als een mijlpaal in de Surinaamse geschiedenis.
Een rechtsstaat op proef
Het momentum van deze gerechtelijke overwinning werd echter overschaduwd door Bouterses ontsnapping, een gebeurtenis die de zwakke plekken in het rechtssysteem blootlegde. Zijn voortvluchtigheid tart niet alleen de nabestaanden, maar ook het vertrouwen in de rechtsstaat. Deze situatie werd verder gecompliceerd door het bezoek van waarnemend president Ronny Brunswijk aan drie veroordeelde daders in de gevangenis. Deze ontmoeting riep publieke verontwaardiging op en werd gezien als een klap in het gezicht van de nabestaanden.
De eisen van de samenleving
In een open brief, ondertekend door prominente organisaties zoals de Organisatie voor Gerechtigheid en Vrede, Stichting 8 December en vakbond C-47, wordt president Chandrikapersad Santokhi opgeroepen om actie te ondernemen. De brief benadrukt drie cruciale punten:
Een schending van mensenrechten
De vonnissen van de Surinaamse rechter wijzen uit dat de moorden werden gepleegd met middelen van het leger, en onder direct bevel van het militaire gezag. Deze feiten onderstrepen de verantwoordelijkheid van de staat in het goedmaken van deze historische onrechtvaardigheid.
Een kans voor Suriname
Met deze oproepen heeft president Santokhi een historische kans om de geloofwaardigheid van de rechtsstaat te herstellen. Het gevangen nemen van Bouterse en zijn mededaders, gepaard met eerherstel en compensatie, zou niet alleen gerechtigheid brengen voor de slachtoffers en hun families, maar ook een boodschap uitzenden dat Suriname niet langer straffeloosheid tolereert.
De Decembermoorden zijn een litteken in de Surinaamse geschiedenis, maar ook een symbool van het doorzettingsvermogen van de democratie. Alleen door gerechtigheid te waarborgen kan Suriname deze donkere bladzijde definitief omslaan.
