Het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag heeft op 21 november 2024 arrestatiebevelen uitgevaardigd tegen de Israëlische premier Benjamin Netanyahu en voormalig minister van Defensie Yoav Gallant. De bevelen komen voort uit beschuldigingen van oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid tijdens de recente militaire operaties van Israël in de Gazastrook. Dit markeert een ingrijpende stap in de internationale gerechtigheid en roept hevige reacties op vanuit Israël en de internationale gemeenschap.
Netanyahu en Gallant worden door het ICC beschuldigd van onder meer het gebruik van uithongering als oorlogsmethode, het opzettelijk richten van aanvallen op burgers en andere schendingen van het internationaal humanitair recht. Deze beschuldigingen volgen op de Israëlische militaire operaties die werden uitgevoerd als reactie op de grootschalige aanvallen van Hamas op 7 oktober 2023. Tijdens deze aanvallen kwamen meer dan 1.400 Israëliërs om het leven en werden honderden burgers ontvoerd.
De tegenaanval van Israël in Gaza heeft volgens Palestijnse gezondheidsautoriteiten geleid tot een verwoestende humanitaire crisis, met meer dan 44.000 doden. Hoewel Israël beweert dat het uitsluitend strijders heeft willen uitschakelen, stellen mensenrechtenorganisaties en de Verenigde Naties dat de grootschalige bombardementen op burgergebieden en de blokkade van hulpgoederen ernstige misdaden kunnen vormen.
Premier Netanyahu heeft de beslissing van het ICC scherp veroordeeld en bestempelde de rechtbank als “antisemitisch”. Hij benadrukte dat Israël, net als elk ander land, het recht heeft zichzelf te verdedigen tegen terroristische bedreigingen. “Deze beslissing beloont terreur en straft degenen die zich verzetten tegen barbaarsheid,” zei Netanyahu in een televisietoespraak.
Yoav Gallant, die vorig jaar aftrad als minister van Defensie, betitelde de ICC-bevelen als “een aanval op de soevereiniteit van Israël”. Verschillende Israëlische politici, waaronder oppositieleiders, hebben eveneens hun afkeuring uitgesproken en benadrukten dat het ICC Israël onterecht als doelwit kiest.
De internationale gemeenschap reageert verdeeld op de arrestatiebevelen. Sommige landen, waaronder Nederland, hebben aangegeven de bevelen te respecteren en Netanyahu of Gallant te arresteren als zij voet op hun grondgebied zetten. Dit kan de reis- en diplomatieke mogelijkheden van de twee Israëlische leiders aanzienlijk beperken.
Andere landen hebben hun steun betuigd aan Israël, waarbij ze benadrukken dat elk land het recht heeft zichzelf te verdedigen tegen terreur. De Verenigde Staten, die Israël vaak steunen in internationale fora, hebben zich terughoudend opgesteld. Hoewel zij de beschuldigingen van oorlogsmisdaden niet direct veroordeelden, riepen zij op tot terughoudendheid en benadrukten zij het belang van een vreedzame oplossing voor het conflict.
De arrestatiebevelen hebben niet alleen gevolgen voor Netanyahu en Gallant, maar ook voor Israël als geheel. De internationale druk op het land neemt toe, en de dreiging van verdere isolatie op het wereldtoneel wordt groter. Bovendien kunnen deze ontwikkelingen de spanningen in de regio verder aanwakkeren, vooral omdat Hamas en andere groeperingen de beslissing van het ICC zien als een overwinning.
In Israël zelf groeit de kritiek op Netanyahu’s beleid. Demonstranten gingen de straat op in Tel Aviv en Jeruzalem om te protesteren tegen de manier waarop het conflict in Gaza is aangepakt. Aan de andere kant blijft een groot deel van de Israëlische bevolking achter de premier staan, gezien de voortdurende dreiging van terroristische aanvallen.
Het ICC heeft aangegeven dat de arrestatiebevelen bindend zijn voor alle lidstaten die het Statuut van Rome hebben geratificeerd. Netanyahu en Gallant riskeren arrestatie als ze een van deze landen bezoeken. Dit betekent dat de bewegingsvrijheid van beide leiders ernstig wordt beperkt, wat hun rol in de internationale diplomatie zal bemoeilijken.
Ondertussen benadrukte het ICC dat het onderzoek naar mogelijke oorlogsmisdaden in Gaza zal doorgaan. Mensenrechtenorganisaties hebben opgeroepen tot een snelle en onpartijdige berechting, terwijl Israëlische functionarissen hebben gezworen de bevelen niet te erkennen.