Amsterdam, 12 november 2024 – De afgelopen dagen heeft Amsterdam te maken gehad met hevige rellen en spanningen in verschillende delen van de stad. Wat begon als onrust rondom de Europa League-wedstrijd tussen Ajax en Maccabi Tel Aviv, waarbij internationale en politieke spanningen samensmolten met lokaal ongenoegen, heeft geleid tot een escalerende situatie. De rellen verplaatsten zich van het centrum naar Amsterdam Nieuw-West, waar op maandagavond 11 november een tram op Plein ’40-’45 in brand werd gestoken en de politie met zwaar vuurwerk en stenen werd bestookt.
Spanningen rond de Europa League-wedstrijd.
De eerste ongeregeldheden ontstonden voorafgaand aan de Europa League-wedstrijd tussen Ajax en Maccabi Tel Aviv. De aanwezigheid van duizenden Maccabi-supporters in Amsterdam zorgde al voor een gespannen sfeer. Deze supporters verzamelden zich op de Dam en toonden Israëlische vlaggen en slogans, wat leidde tot een confrontatie met pro-Palestijnse activisten die eveneens aanwezig waren. De politie, die in groten getale aanwezig was, voerde preventieve fouilleringen uit om de openbare orde te handhaven.
Een groep pro-Palestijnse activisten, verbonden aan de organisatie Week 4 Palestine NL, had aangekondigd te demonstreren bij de Johan Cruijff ArenA, maar kreeg van de gemeente toestemming om dit alleen te doen op het Anton de Komplein. Ondanks deze beperkingen ontstonden er toch enkele schermutselingen en werden antisemitische leuzen geroepen.
Incidenten voorafgaand aan de wedstrijd en oplopende spanningen.
In de nacht voorafgaand aan de wedstrijd braken er op verschillende plekken incidenten uit. Een groep Maccabi-supporters verwijderde een Palestijnse vlag van een gebouw in het centrum van Amsterdam, wat werd gezien als een provocerende actie. Dit leidde tot conflicten met lokale bewoners en taxichauffeurs, waarbij voertuigen beschadigd raakten en er zelfs oproepen werden gedaan om zich te mobiliseren tegen de Israëlische fans.
Burgemeester Femke Halsema overwoog om de wedstrijd te verbieden vanwege de oplopende spanningen, maar uiteindelijk werd deze beslissing niet doorgevoerd. De wedstrijd zelf verliep zonder grote incidenten in het stadion, maar leidde wel tot confrontaties in andere delen van de stad, met aanhoudingen en politie-optreden.
Escalatie op Plein ’40-’45: Tram in Brand Gestoken en Politie Bekogeld.
De onrust bereikte op maandagavond 11 november een hoogtepunt op Plein ’40-’45 in Amsterdam Nieuw-West, waar een groep van enkele honderden jongeren vernielingen aanrichtte. De Mobiele Eenheid werd ingezet om de situatie onder controle te krijgen, maar dat bleek uitdagend: een tram werd in brand gestoken nadat er zwaar vuurwerk in was gegooid. De tram was gelukkig leeg, en de brandweer kon het vuur blussen, maar de schade was aanzienlijk.
Naast de tram richtten de relschoppers zich ook op auto’s, bussen en de politie zelf, die werd bekogeld met vuurwerk en stenen. Rond 22.15 uur slaagde de ME erin om het plein vrij te maken, waarna de relschoppers zich verplaatsten naar de Slotermeerlaan en de confrontaties voortzetten. Drie personen werden aangehouden, en de politie sluit meer arrestaties niet uit op basis van camerabeelden.
Achtergrond: Politieke en Maatschappelijke Spanningen als Katalysator.
Hoewel de directe aanleiding voor de rellen onduidelijk blijft, zijn er verschillende factoren die mogelijk hebben bijgedragen aan deze explosie van geweld. De spanningen tussen de pro-Israëlische en pro-Palestijnse kampen hebben de afgelopen weken toegenomen zichtbaarheid gekregen, mede door de situatie in het Midden-Oosten. In Amsterdam kwamen deze spanningen naar de oppervlakte en leidden tot confrontaties tussen groepen met tegengestelde standpunten. Het verwijderen van de Palestijnse vlag door Maccabi-supporters werd door sommigen gezien als een provocatie en heeft mogelijk de onrust verergerd.
Daarnaast spelen er ook bredere maatschappelijke spanningen in Amsterdam Nieuw-West, een gebied dat al langere tijd te maken heeft met sociale uitdagingen en jongerenoverlast. De rellen op Plein ’40-’45 weerspiegelen mogelijk niet alleen politieke frustraties, maar ook een breder gevoel van onvrede en wantrouwen richting autoriteiten onder de lokale bevolking.
Reacties van Autoriteiten en Burgemeester Halsema.
Burgemeester Femke Halsema veroordeelde de gebeurtenissen scherp en sprak over een “giftige cocktail van antisemitisme, hooligangedrag en politieke spanningen” die hun weg hebben gevonden naar de straten van Amsterdam. Ze benadrukte dat dergelijk geweld onacceptabel is en kondigde aan dat de gemeente extra maatregelen zal nemen om de veiligheid in de stad te waarborgen.
De Amsterdamse politie heeft opgeroepen tot kalmte en vraagt burgers om beelden en informatie te delen die kunnen bijdragen aan de identificatie van de relschoppers. De politie benadrukt dat ze streng zal optreden tegen verdere uitbarstingen van geweld, en de gemeente overweegt structurele maatregelen om de onderliggende problemen in bepaalde wijken aan te pakken.
