Op 9 oktober 2024 gaat Mozambique naar de stembus voor de zevende presidents- en parlementsverkiezingen sinds de onafhankelijkheid van het land. Deze verkiezingen komen op een cruciaal moment voor Mozambique, een land dat wordt geconfronteerd met aanzienlijke economische problemen en aanhoudende veiligheidsuitdagingen. De politieke strijd lijkt zich te verscherpen tussen de regerende partij FRELIMO, die al sinds de onafhankelijkheid aan de macht is, en een groeiende oppositie, geleid door partijen als RENAMO en de nieuwe Democratic Alliance Coalition (CAD).
Economische en Sociale Uitdagingen
Mozambique staat op economisch gebied voor zware tijden. Het land kampt met hoge werkloosheid, stijgende kosten van levensonderhoud en wijdverbreide armoede, die vaak tot sociale onrust leiden. Deze kwesties hebben de oppositiepartijen, met name CAD en RENAMO, versterkt, aangezien zij zich profileren als de partijen van verandering. De gezondheidszorg- en onderwijssector zijn ernstig ondergefinancierd, terwijl stakingen van overheidsmedewerkers en gezondheidswerkers eerder dit jaar de spanningen verder hebben doen oplopen. Vooral salarissen voor ambtenaren en het gebrek aan werkgelegenheid voor de jeugd vormen belangrijke speerpunten in de verkiezingscampagnes.
Veiligheidsvraagstukken en Opruiing in Cabo Delgado
Naast economische problemen speelt ook de veiligheidssituatie een grote rol in deze verkiezingen. De noordelijke provincie Cabo Delgado wordt sinds 2017 geteisterd door een gewelddadige islamitische opstand, waarbij duizenden mensen zijn omgekomen en miljoenen anderen zijn ontheemd. Hoewel de situatie de afgelopen maanden is gestabiliseerd dankzij interventies van de Southern African Development Community (SADC) en troepen uit Rwanda, blijft de onrust een groot punt van zorg. De opstand heeft de regering van FRELIMO onder druk gezet, die wordt bekritiseerd vanwege het onvoldoende aanpakken van het terrorisme in het gebied.
De oppositiepartijen, met name RENAMO en CAD, beschuldigen FRELIMO van nalatigheid in hun aanpak van de onrust in het noorden en benadrukken de noodzaak van betere infrastructuur en investeringen in de getroffen gebieden. De oppositie belooft hervormingen die niet alleen economische vooruitgang moeten brengen, maar ook moeten bijdragen aan de veiligheid en stabiliteit in Mozambique.
Verkiezingsproces onder het Vergrootglas
Er is veel kritiek op de transparantie van het verkiezingsproces. Eerdere verkiezingen in Mozambique, zoals de gemeenteraadsverkiezingen van 2023, werden gekenmerkt door beschuldigingen van fraude, intimidatie en geweld, voornamelijk door aanhangers van FRELIMO. Onlangs nog werden er minstens vier mensen gedood tijdens protesten in de provincies die worden beschouwd als bolwerken van RENAMO, nadat de resultaten van de gemeentelijke verkiezingen als onrechtvaardig werden bestempeld.
Veel politieke waarnemers vrezen dat de presidentsverkiezingen een soortgelijke koers zullen varen, vooral omdat FRELIMO herhaaldelijk is beschuldigd van het manipuleren van verkiezingsuitslagen. De Constitutionele Raad, een door de regering benoemd orgaan, heeft eerder de uitslagen van districtshoofden en burgemeestersverkiezingen ongeldig verklaard, waarbij het de lagere rechtbanken bekritiseerde die de oppositie gunstig gezinde uitspraken hadden gedaan. Dit heeft geleid tot een breed gevoel van wantrouwen onder de bevolking, vooral onder jongeren en kiezers in de door oppositie gecontroleerde gebieden.
De Opmars van CAD: Een Nieuwe Uitdaging voor FRELIMO?
Een van de meest opvallende verschuivingen in de politieke dynamiek is de opkomst van de Democratic Alliance Coalition (CAD), onder leiding van Venancio Mondlane, een voormalige RENAMO-kandidaat. CAD heeft zich gepositioneerd als een belangrijke uitdager van FRELIMO’s lange machtsmonopolie. Mondlane, geliefd onder jongeren en bekend om zijn charismatische media-optredens, heeft veel aanhangers van de traditionele oppositiepartijen naar zich toe weten te trekken.
Mondlane’s partij heeft felle kritiek geuit op zowel FRELIMO als RENAMO, waarbij hij hen beschuldigt van corruptie en cliëntelisme. De CAD belooft een volledige herstructurering van de overheid, meer transparantie en meer aandacht voor de bevolking in plaats van politieke elites. Met deze boodschap hoopt hij ontevreden kiezers te mobiliseren en een alternatief te bieden voor de gevestigde partijen.
De Verwachtingen voor 9 oktober
De verkiezingen van 9 oktober zullen niet alleen bepalend zijn voor de nieuwe president, maar ook voor de samenstelling van het parlement en de provinciale regeringen. FRELIMO wordt door velen nog steeds gezien als de favoriet, maar de opkomst van CAD en de aanhoudende steun voor RENAMO zorgen voor een meer competitief politiek landschap. Ondanks de toenemende druk op FRELIMO, blijft de partij op dit moment nog steeds stevig in het zadel, vooral dankzij haar controle over staatsmiddelen en de media.
Het is de vraag of de verkiezingen van 2024 de politieke stabiliteit en democratische integriteit in Mozambique zullen versterken, of dat ze zullen leiden tot verdere verdeeldheid en onrust. In elk geval zal de manier waarop het verkiezingsproces wordt gevoerd, de transparantie ervan en de reactie van de internationale gemeenschap cruciaal zijn voor de toekomst van het land.
Met de economische uitdagingen, de veiligheidsproblemen in het noorden, en een groeiende ontevredenheid onder de bevolking, zijn de aanstaande verkiezingen een test voor de robuustheid van Mozambique’s democratische instellingen. De resultaten zullen niet alleen de politieke machtsverhoudingen bepalen, maar ook de richting van het land voor de komende jaren.
