Franse president Emmanuel Macron ligt onder vuur vanwege recente uitspraken over de aanwezigheid van Franse troepen in Afrika. Terwijl Frankrijk zijn militaire aanwezigheid in de regio drastisch terugschroeft, beschuldigt Macron Afrikaanse leiders van “ondankbaarheid” voor de inspanningen van Frankrijk in de strijd tegen islamitische opstandelingen. Zijn opmerkingen, waaronder dat “ondankbaarheid een ziekte is die niet op mensen overdraagbaar is,” hebben een golf van kritiek uitgelokt en wijzen op de verslechterende relaties tussen Frankrijk en zijn voormalige koloniën.
Frankrijk heeft de afgelopen jaren zijn militaire voetafdruk in Afrika flink verkleind. Franse troepen zijn vertrokken uit landen als Mali, Burkina Faso en Niger, en nu staan ook Chad, Senegal en Ivoorkust op de lijst. Deze beweging, die door sommigen al “Brexit” wordt genoemd, markeert het einde van een tijdperk waarin Frankrijk na het koloniale tijdperk zijn militaire aanwezigheid bleef handhaven. Sinds 2021 is het aantal Franse troepen in Afrika met ongeveer 70% afgenomen.
Afgelopen maand sloot Ivoorkust zich aan bij de reeks landen die de militaire samenwerking met Frankrijk hebben beëindigd. De terugtrekking volgt op een toenemende anti-Franse stemming in de regio, waar veel inwoners zich storen aan de langdurige invloed van de voormalige kolonisator. Terwijl Franse soldaten samenwerkten met lokale troepen om jihadistische dreigingen in te dammen, hebben critici beweerd dat de resultaten teleurstellend waren.
De Franse militaire terugtrekkingen vallen samen met een golf van politieke onrust in Afrika. Staatsgrepen in Mali, Burkina Faso en Niger hebben de geopolitieke dynamiek in de regio veranderd. Deze landen hebben niet alleen afstand genomen van Frankrijk, maar zoeken nu ook steun bij alternatieve bondgenoten, zoals Russische huurlingen van de Wagner Group.
Macron’s uitspraken over “ondankbaarheid” zijn niet goed ontvangen, noch door Afrikaanse leiders, noch door het publiek. Ze benadrukken de groeiende wens van Afrikaanse landen om zich los te maken van de Franse invloed en meer autonomie te claimen. Anti-Franse protesten nemen toe, gevoed door ontevredenheid over militaire interventies en het koloniale verleden.
Hoewel Frankrijk zich terugtrekt uit West-Afrika, blijft het een strategische militaire basis behouden in Djibouti, Oost-Afrika. Macron bracht onlangs een bezoek aan Djibouti, wat aangeeft dat Frankrijk zijn rol in de regio probeert te herdefiniëren. Toch zijn de recente terugtrekkingen een teken van een bredere daling in Franse invloed in Afrika.
Analisten wijzen erop dat dit machtsvacuüm kansen biedt voor andere internationale spelers zoals Rusland en China, die hun aanwezigheid in Afrika aan het vergroten zijn.
De relatie tussen Frankrijk en Afrika bevindt zich op een keerpunt. De recente uitspraken van Macron en de snelle troepenvermindering lijken de diplomatieke relaties verder onder druk te zetten. Ondertussen blijven Afrikaanse landen zoeken naar nieuwe partners die beter aansluiten bij hun streven naar onafhankelijkheid en eigen identiteit.
De uitdaging voor Frankrijk is om zijn rol in Afrika opnieuw vorm te geven in een tijdperk van veranderende geopolitiek. Kan Frankrijk zichzelf hervinden als een gelijkwaardige partner, of blijft het land terrein verliezen? De toekomst zal het leren.
